Paavo Tynell ένας πρωτοπόρος light designer

29 Μαρτίου 2024
Στέλιος Πενταρβάνης
Είναι λίγο οξύμωρο, ότι αυτός ο τόσο σημαντικός βιομηχανικός σχεδιαστής που ασχολήθηκε με τόση επιτυχία με τον φωτισμό, γεννήθηκε το 1890 στο Ελσίνκι. Μια εποχή που τι μεγαλύτερο μέρος της βόρειας Ευρώπης δεν είχε ακόμα ηλεκτροδοτηθεί, και μόλις δώδεκα χρόνια, μετά την εφεύρεση του οικιακού λαμπτήρα
  • PAAVO TYNELL ΕΝΑΣ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ LIGHT DESIGNER | Objects of Desire

Ίσως όμως να ήταν αυτή η καταλληλότερη στιγμή τελικά, να έρθει στον κόσμο ένας από τους πρωτοπόρους του σύγχρονου φωτισμού. Με ταπεινή καταγωγή και προερχόμενος από φτωχή οικογένεια, υπήρξε τόσο ευλογημένος και ταλαντούχος. Καθόσον η μαζική εξάπλωση του ηλεκτρισμού άλλαζε την ποιότητα της ζωής στην Ευρώπη και φυσικά φώτιζε τις πόλεις και τα σπίτια, ο Tynell διάθετε μια ενστικτώδη κατανόηση του πως να εκμεταλλευτεί αυτή τη νέα φωτεινή δύναμη που κυρίευε τον κόσμο ολόκληρο.


Βέβαια, οι πιθανότητες να γίνει ο Tynell ένα από τα σημαντικότερα σχεδιαστικά ταλέντα της σύγχρονης εποχής ήταν ελάχιστες, καθώς ήταν το έβδομο από τα εννέα παιδιά σε μια εργατική οικογένεια, η οποία δεν μπορούσε να αντέξει οικονομικά την εκπαίδευση του γιου τους πέρα από το δημοτικό. Αυτός υπήρξε ο λόγος που στα δεκαέξι του χρόνια, ξεκίνησε μαθητεία ως εργάτης μεταλλουργίας. Όμως όταν θες να τα καταφέρεις, κάνεις τα πάντα γι’ αυτό, όση προσπάθεια και να χρειάζεται. Κάπως έτσι το 1918, ο Tynell ενώθηκε με έναν πρώην δάσκαλό του, τον Ehrström, τον μεταλλουργό Frans Nykänen, τον γλύπτη Emil Wickström και τον βιομήχανο Gösta Serlachius για να ιδρύσουν την εταιρεία Taito Oy (που πήρε το όνομά της από τη φινλανδική λέξη για «δεξιότητα»). Ως διευθύνων σύμβουλος και κύριος σχεδιαστής, ο Tynell επέβλεψε την παραγωγή μιας σειράς φωτιστικών, λειτουργικών μεταλλικών αντικειμένων και γλυπτών.

Κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου, η εταιρεία κέρδισε τη φήμη ως η πρωτοπόρος εταιρεία σχεδιασμού της σχετικά πρόσφατα ανεξάρτητης πλέον Φινλανδίας. Ο Tynell, έγινε γνωστός μεταξύ των αρχιτεκτόνων και σε ολόκληρη τη χώρα ως ο κορυφαίος σχεδιαστής φωτός για δημόσιους χώρους, καθώς το ταλέντο του στη δημιουργία έμμεσου φωτός ήταν ιδιαίτερα περιζήτητο. Στην πορεία του και μετά τις δεκαετίες του ’30 και του ’40, ξεκίνησε μια εποχή πειραματισμού για εκείνον, αφήνοντας σιγά-σιγά πίσω του τα art deco και φονξιοναλιστικά σχέδια του, δημιουργώντας πιο διακοσμητικά σχέδια και χαρίζοντας ακόμα περισσότερη κομψότητα στο έργο του. Παράλληλα δεν παρέλειπε να στρατολογεί νέα ταλέντα στην εταιρεία, τα οποία εκπαίδευε δημιουργώντας στην πραγματικότητα τους συνεχιστές των ιδεών του, όπως και μια σχεδιάστρια γυαλιού την Helena Turpeinen που έγινε βοηθός του και τελικά την παντρεύτηκε το 1947.


Ο Tynell μπήκε στην ελίτ των μεγαλύτερων Φινλανδών της εποχής, όπως οι Eero Saarinen και Alvar Aalto, ορίστηκε πρόεδρος της ένωσης βιομηχανικών σχεδιαστών της χώρας ενώ του ζητήθηκε να φωτίσει όλους τους δημόσιους χώρους της Φινλανδίας. Η επιρροή του εξαπλώθηκε και στο εξωτερικό ιδιαίτερα στις Η.Π.Α., όπου απέκτησε το καθεστώς σχεδόν διασημότητας ως σχεδιαστής. Η συγχώνευση της Taito με το εργοστάσιο φωτιστικών Idman Oy το 1953 οδήγησε τον Tynell στη συνταξιοδότηση ως διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας αν και συνέχισε να σχεδιάζει για την Taito και άλλες μάρκες φωτισμού στη Φινλανδία και στο εξωτερικό. Αξιοσημείωτο επίσης είναι,  ότι σχεδίασε για την τεράστια νεουορκέζικη Lightolier, απολαμβάνοντας μια παραγωγική συνεργασία μέχρι το 1966. Σήμερα πολλά σχέδια του αναπαράγονται από την Gubi και άλλες εταιρείες, ενώ πολλές δημιουργίες του εκείνης της εποχής, δημοπρατούνται από μεγάλους οίκους σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές.   

Σχόλια Χρηστών

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση