Ikebana, η ιαπωνική τέχνη της ανθοδετικής

Στην ikebana, την ιαπωνική τέχνη της ανθοδετικής, τα άνθη, τα κλαδιά, τα φύλλα και οι μίσχοι βρίσκουν νέα ζωή ως υλικά για την κατασκευή τέχνης. Σε αντίθεση με τις δυτικές συνήθειες ανθοδετικής που αν και ομολογουμένως την τελευταία δεκαετία, συναντάμε περίτεχνες συνθέσεις, η Ikebana στοχεύει στην έκφραση συναισθημάτων και στην ανάδειξη της εσωτερικότητας των λουλουδιών

Στην ιαπωνική κουλτούρα, τα περισσότερα ιθαγενή λουλούδια, φυτά και δέντρα είναι ενσωματωμένα με συμβολικό νόημα και συνδέονται απαραίτητα με τις εποχές, έτσι στην παραδοσιακή ikebana, τόσο ο συμβολισμός όσο και η εποχικότητα είχαν πάντα προτεραιότητα στην ανάπτυξη των συνθέσεων. Για παράδειγμα, το γρασίδι χρησιμοποιείται σε όλη τη διάρκεια του έτους, τα κλαδιά της ανθισμένης ροδακινιάς που εκφράζουν την κοριτσίστικη νεότητα, πρωταγωνιστούν τον Μάρτιο. Σε όλη τη διάρκεια της άνοιξης οι ίριδες και τα κρίνα έχουν την τιμητική τους, τα χρυσάνθεμα κυριαρχούν στις φθινωπορινές συνθέσεις και προς το νεό έτος, εμφανίζονται τα κλαδιά του πεύκου και της ιαπωνικής δαμασκηνιάς. Στην ikebana δεν αρκεί να διαθέτει ο τεχνίτης απλά όμορφα υλικά μια και το θέμα είναι, στην τελική σύνθεση να υπάρχει απόλυτη αρμονία ενώ στο σύνολο της να παρουσιάζει κάτι πολύ όμορφο. Αυτός είναι και ο λόγος, που ένα απλό κομμάτι ξύλου από μόνο του ίσως δεν διαθέτει γοητεία, όμως στην ikebana συμμετέχει με δημιουργικό τρόπο στην ολοκλήρωση της περίτεχνης εικόνας.

Οι Ιάπωνες σιντοϊστές ιερείς, στην ιθαγενή θρησκεία της Ιαπωνίας πρόσφεραν από τον έκτο αιώνα αειθαλή κλαδιά στα πνεύματα, σε μια προσπάθεια να αιχμαλωτίσουν τη φυσική ομορφιά. Στη συνέχεια, όταν εμφανίστηκε ο βουδισμός, οι βουδιστές μοναχοί εξέλιξαν αυτές τις προσφορές του Σιντοϊσμού σε περίτεχνες συνθέσεις, έτσι γεννήθηκε η τέχνη της ikebana (ζωντανά λουλούδια), γνωστής και ως Kadō (τρόπος των λουλουδιών). Αρκετά αργότερα, άρχισαν να εμφανίζονται και στην διακόμηση των κατοικιών, ως μια πειθαρχημένη μορφή τέχνης στην οποία η διάταξη των λουλουδιών και των κλαδιών μετουσιώνονται σε κάτι ζωντανό όπου η φύση και η ανθρωπότητα ενώνονται.

Σήμερα, υπάρχει μια σειρά από στυλ και παραλλαγές, τόσο μοντέρνες όσο και παραδοσιακές. Οι κυρίαρχες σχολές της ikebana είναι οι Ikenobō, Sōgetsu και Ohara. Σε σύγκριση με το 550 ετών Ikenobō, τα άλλα δύο σχολεία είναι αναμφισβήτητα μοντέρνα δημιουργήματα, που υπάρχουν εδώ και περίπου έναν αιώνα. Στην Ιαπωνία η τέχνη της ikebana αντιμετωπίζεται με μεγάλο σεβασμό. Μαθήματα Ikebana είναι διαθέσιμα στις περισσότερες κοινότητες της Ιαπωνίας και πολλά σχολεία έχουν επίσης παραρτήματα στο εξωτερικό. Καθώς οι μαθητές προχωρούν στις σπουδές τους, κερδίζουν διαφορετικά επίπεδα πιστοποίησης και με τον καιρό μπορούν να αποκτήσουν τον τίτλο του διαπιστευμένου δασκάλου προσφέροντας οι ίδιοι μαθήματα.

Παρόλη τη μακρόχρονη και διαμέσου των αιώνων εξέλιξη της ikebana, ήταν στο τελευταίο μέρος του 17ου αιώνα που έφτασε στον υψηλότερο βαθμό τελειότητας ως τέχνη, Η παλαιότερη και μεγαλύτερη πάντως σχολή, δημιουργήθηκε τον 15ο αιώνα στο Κιότο από τον βουδιστή μοναχό Senno και λειτουργεί μέχρι σήμερα, ενώ μόλις το 1956 ιδρύθηκε ο διεθνής οργανισμός, Ikebana International, με επίτιμη πρόεδρο την Αυτοκρατορική Υψηλότητα Πριγκίπισσα Τακαμάδο.