Η κριτική της γεύσης κι οι αυτόκλητοι κριτές του διαδικτύου

15 Ιουνίου 2022
Θάλεια Τσιχλάκη
Τι περιμένετε διαβάζοντας μια κριτική; Πόσο ταυτίζεστε με αυτόν που θα «καθοδηγήσει» την έξοδό σας;
  • Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΓΕΥΣΗΣ ΚΙ ΟΙ ΑΥΤΟΚΛΗΤΟΙ ΚΡΙΤΕΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ | Editor's Note

Υποτεθείσθω πως σκοπεύετε να πάτε ή βρίσκεστε ήδη σ’ ένα άγνωστο για σας μέρος. Από που αντλείτε συνήθως πληροφορίες για να βγείτε για φαγητό; 1.Ψάχνετε για τις «δέκα καλύτερες διευθύνσεις στον τόπο Χ» σε ιστότοπους περιοδικών και εφημερίδων, γνωρίζοντας κατά βάθος πως οι συντάκτες τους καταθέτουν την «εμπειρία τους», αντιγράφοντας ο ένας τον άλλο, στο διηνεκές, χωρίς να επικαιροποιούν την πληροφορία και ενίοτε, χωρίς να έχουν καν επισκεφτεί το μέρος. 2. Διαβάζετε τις απόψεις των μαινόμενων «κριτών» του TripAdvisor, που συνήθως αξιολογούν με κριτήριο το μέγεθος της μερίδας ή το αν τους κέρασαν το επιδόρπιο. 3. Παρακολουθείτε διάφορα εξειδικευμένα sites, επιλέγοντας όσα θεωρείτε πιο αξιόπιστα. 

Η μαγεία που κρύβει η ανωνυμία του Internet

Έχουμε εδώ και πολύ καιρό αποδεχτεί πως ζούμε στην εποχή του διαδικτύου, όπου ο καθένας αισθάνεται «ειδικός» και εκφέρει γνώμη επί παντός επισθητού και μάλιστα χωρίς το φόβο των συνεπειών. Λόγω του διαδραστικού/ αμφίδρομου χαρακτήρα του το διαδίκτυο θεωρήθηκε «τόπος ελευθερίας», δημοκρατίας. Ο άνθρωπος (εφεξής χρήστης του διαδικτύου) αισθάνεται πως ολοκληρώνεται και πως υπάρχει μέσα από την επικοινωνιακή πράξη. Νιώθει πως έχει επιτέλους την ευκαιρία να εκφραστεί ελεύθερα, δίχως κανέναν περιορισμό. Και το συναίσθημα είναι μεθυστικό. 

Εδώ πολλοί θα πουν – και δικαίως – πως πρόκειται για μια μορφή ψυχοθεραπείας. Δεν μπορούμε όμως να αγνοήσουμε και την ψύχωση που διακατέχει κάποιους να τα βάλουν με τους άλλους, ούτε και την ασυδοσία που απορρέει από την παντοδυναμία της ανωνυμίας ή από τον εγωκεντρισμό του γράφοντα.

Το παράδοξο είναι πως ακόμα και δημοσιογράφοι που γράφουν και στον καθημερινό ή στον περιοδικό τύπο έχουν δικά τους blogs. Ίσως γιατί εκεί αισθάνονται πιο ελεύθεροι να εκφραστούν, να μιλήσουν σε πρώτο πρόσωπο, αλλά κυρίως επειδή εκεί μπορούν να αρθρογραφούν με ψευδώνυμο.

Το ερώτημα όμως, είναι πως εμείς, ως παραλήπτες αυτού του ορυμαγδού πληροφόρησης ή και παραπληροφόρησης, προστατευόμαστε από την ψεύτικη πληροφορία ή από τον υποκειμενισμό του αδαούς.

Πως γίνεται κανείς γαστρονομικός κριτικός

Πολλοί πιστεύουν πως όποιος πληρώνει και τρώει «νομιμοποιείται» και να κάνει τον κριτή∙  ωστόσο παραβλέπουν το ότι απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις τόσο στον τομέα της εστίασης όσο και μια στοιχειώδης γνώση γύρω από τη μαγειρική τέχνη. Άσε που είναι ίσου απαραίτητο είναι να έχει και μια πρότερη εμπειρία δημοσιογραφικής γραφής ώστε να γίνονται κατανοητά τα όσα γράφει. Το γεγονός ότι δεν υφίσταται σχολή για να γίνει κανείς κριτικός γαστρονομίας δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν όροι και κανόνες στο «παιχνίδι» αυτό. Καλό είναι, λοιπόν, αν αποφασίσουμε να ακολουθήσουμε τις απόψεις κάποιου με τον οποίο έχουμε ταυτιστεί αρκετές φορές, να ελέγξουμε και την αξιοπιστία των γραφόμενών του. Το μου άρεσε ή το δεν μου άρεσε δεν αποτελεί από μόνο του κριτική, χρειάζεται και τεκμηρίωση που να ευσταθεί. Κάθε κείμενο μας υπόκειται σε κριτική, και αυτό. Ο δημοσιογράφος είναι κι αυτός ένας μονομάχος, όπως θα εξηγήσω στη συνέχεια.

Η καθημερινή πληθώρα πληροφοριών έχει προκαλέσει, μοιραία, την αδιαφορία του αναγνώστη. Όταν ο καθένας μας βομβαρδίζεται καθημερινά με δεκάδες ασήμαντες πληροφορίες, χωρίς άποψη, χωρίς κριτική ματιά, οπότε είναι φυσικό ότι ο μόνος που θα καταφέρει να τραβήξει την προσοχή του είναι εντέλει κάποιος «κακός», που τα λέει τάχα μου «σταράτα», ακόμα κι αν η άγνοιά του επί του αντικειμένου είναι εντελώς πασιφανής. Σκεφτείτε μόνο πόσους «κακούς», κακοπροαίρετους, αγενείς κι άσχετους επιλέγει η εκάστοτε παραγωγή των διάφορων τηλεοπτικών realities για να κρατήσει ζωντανό το ενδιαφέρον του θεατή. Ο κόσμος δεν έπαψε ποτέ να διψάει για αίμα, μόνο που στην εποχή μας το ρόλο του μονομάχου τον παίζουν οι σεφ ή και όποιος άλλος εκτίθεται στην κρίση του κοινού. Και το διαδίκτυο δεν είναι τίποτα άλλο από ένα σύγχρονο Κολοσσαίο, όπου αυτόκλητοι «κριτές» υψώνουν τον αντίχειρα*, ζητώντας το θάνατο του πιο αδύναμου μονομάχου.

Η δημοσιογραφία της γεύσης και η χαρά της ζωής

Αντίθετα με όσα πιστεύει ο μέσος «κριτικός» του διαδικτύου, όταν γράφουμε κύριος σκοπός μας είναι να μεταδώσουμε στον κόσμο μια πληροφορία που θα τον βοηθήσει να βρει αυτό που ταιριάζει καλύτερα στα γευστικά του πρότυπα. Δεν είμαστε παραγωγοί περιεχομένου, αλλά ούτε και ινστρούχτορες. Δεν βαδίζουμε ακολουθώντας τις εμμονές μας. Οφείλουμε να είμαστε – κι ελπίζω πως είμαστε – ανοιχτοί σε κάθε τι το καινούργιο, το καινοτόμο, αρκεί ο δημιουργός του (στην περίπτωσή μας ο σεφ) να εκφράζει κάποια άποψη, να ξέρει κι ο ίδιος τι θέλει να πει με το πιάτο του.

Σκοπός της γευστικής κριτικής είναι να επισημάνει μεν τα κακώς κείμενα, αλλά ο πραγματικός σκοπός της είναι να μεταφέρει τη χαρά μιας εμπειρίας σ’ ένα εστιατόριο, το μήνυμα της ευζωίας που λάβαμε ή αλλιώς τη χαρά της ζωής, la joie de vivre, όπως την περιέγραψε κάποια στιγμή, στη συνέντευξη που δημοσιεύσαμε πρόσφατα ο Christian Le Squer.


* Σύμφωνα με το βιβλίο του καθηγητή Anthony Corbeill Nature Embodied: Gesture in Ancient Rome, Princeton University Press, αντίθετα με ό,τι πιστεύουμε σήμερα στην αρχαία Ρώμη το thumbs-up, ο υψωμένος αντίχειρας, ζητούσε την καταδίκη του μονομάχου.

Σχόλια Χρηστών

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να συμμετάσχετε στη συζήτηση

M P - 16 Ιουνίου 2022

Νομίζω ότι το σχόλιο συγχέι πλήρως την κριτική γεύσης με την τουριστική πληροφορία. Τι εννοώ: Ασφαλώς θα αναζητήσω την επώνυμη γνώμη κριτικού γεύσης για τη βραδυνή έξοδο στο κέντρο με κουστούμι μαζί με φίλους ή συνεργάτες. Θα την αναζητήσω και για την εκδρομή, όμως η γνώμη αυτή δεν καλύπτει κάθε προορισμό ή αργεί πολύ να έρθει (π.χ. τρώγαμε στου Κώστα και στο Μπλε Καναρίνι στην Καλαμάτα και σε άλλα που μετέπειτα βραβεύτηκαν σε άλλους προορισμούς, πολύ πριν βραβευτούν στο fnl-guide). Η τουριστική πληροφορία είναι εξίσου χρήσιμη: Το tripadvisor και άλλα sites παρέχουν πληροφορία που για όποιον γνωρίζει να τη σταθμίζει με τα λοιπά δεδομένα της που επίσης παρέχονται (π.χ. αριθμό κριτικών σχολιαστή, άλλες κριτικές του ιδίου, από ποιά χώρα κατάγεται ο σχολιαστής, πότε γράφτηκε το σχόλιο, άλλες κριτικές με πολύ κακό ή πολύ περιεχόμενο) μπορεί να είναι χρήσιμη. Και όχι δεν είναι έναν νέο "Κολοσσαίο" ούτε κρίνουμε την επιχείρηση εστίασης με βάση ... αν προσφέρει επιδόρπιο. Κρίνουμε όμως την επιχείρηση αν εντοπίζεται με βρόμικες τουαλέτες, αν χρεώνει πιάτα που δεν παραγγέλθηκαν, αν ο καταναλωτής έπαθε τροφική δηλητηρίαση .... Όσο για την ποσότητα κάνετε άλλο ένα λάθος: Ως κριτικός γεύσης δοκιμάζετε από περισσότερα πιάτα, στην καθημερινότητά σας - όχι κουρασμένη ή μετά από επίπονη προσπάθεια. Όταν όμως περπατώ όλη τη μέρα στη Ρώμη έχω την απαίτηση η trattoria που θα γευματίσω, να μου προσφέρει τίμια ποσότητα και αξιοπρεπή ποιότητα. Για τον προορισμό αυτό δεν έχετε προτάσεις, όπως και για άλλους εγχώριους προορισμούς.

ΜΑΝΟΣ Σ - 15 Ιουνίου 2022

Βρε Θάλεια μας έβγαλες το μάτι με αυτό το υποτεθίστο πρώτη λέξη! Φτιάξτο πρώτα και μετά διαβάζουμε το υπόλοιπο άρθρο.